7.6 Opdrachtgevers
Krusemans genrevoorstellingen waren meestal vrij werk dat hij probeerde te verkopen via de Tentoonstellingen Levende Meesters of direct vanuit zijn atelier. Van een paar genrevoorstellingen is bekend dat ze in opdracht zijn gemaakt. Zo schilderde hij in de jaren dertig in opdracht van een onbekende Engelsman Een dansend meisje (Italiaanse voorstelling) en Vrouwen bij een bron.1 Van beide werken kennen we de compositie dankzij een litho [1-2].
Omstreeks dezelfde periode kreeg Kruseman een opdracht van Sir Robert Harland (1765-1848) van Orwell Park, Ipswich.2 In het Archief Familie Kruseman bevindt zich een Franstalige brief, gedateerd 23 januari 1838, waarin de waardering wordt uitgesproken voor het kort daarvoor ontvangen werk verbeeldend een groep rovers. Dit is vermoedelijk het schilderij Rovers in de Abruzzen, een overrompeling vreezend, dat Kruseman in 1837 op de Haagse Tentoonstelling van Levende Meesters exposeerde. Het resultaat beviel zelfs zozeer dat Harland in dezelfde brief om een pendant vroeg. Onbekend is of Kruseman dat pendant heeft geschilderd en hoeveel Harland voor de werken betaalde.3
Een vorstelijke bestelling kreeg Kruseman in de zomer van 1843 tijdens zijn verblijf op het eiland Ischia, namelijk Het gebed des geloofs zal den kranken herstellen.4 De Russische prins Léon Kotchoubey (1810-1890) gaf deze opdracht, ‘op vertoon van een schetsje hier op Ischia ontworpen.’5 De verblijfplaats van het schilderij is onbekend, maar dankzij een door Kruseman vervaardigde lithografie uit circa 1848 kennen we de compositie [3]. Het werk was snel afgerond en werd, meer passend bij zijn internationaal georiënteerde opdrachtgever en ongetwijfeld op diens verzoek, tentoongesteld op de Parijse Salon van 1844 en werd er met een van de gouden medailles bekroond.6 De betaling van het doek verliep minder vlot. In zijn brief van 7 augustus 1844 vroeg de prins om verschoning voor het nog niet hebben voldaan van de koopsom van 5.000 francs.7 Deze was wat vertraagd door het overlijden van Kotchoubeys moeder, maar zou spoedig worden geeffectueerd. Bovendien beloofde de prins het schilderij in Sint Petersburg te exposeren. Kruseman hoopte misschien op andere Russische opdrachtgevers, maar de werklijsten in het Archief Familie Kruseman zwijgen over verdere bestellingen.
1
Edouard Schuler naar Cornelis Kruseman
Een dansend meisje, na 1837
Jever, Schlossmuseum Jever, inv./cat.nr. JEV 12690
2
Huib van Hove (Bz) naar Cornelis Kruseman
Herinnering aan Italiën, ca. 1839
Amsterdam, Rijksprentenkabinet, inv./cat.nr. RP-P-1904-3119
3
Cornelis Kruseman naar Cornelis Kruseman
Het gebed des geloofs zal den kranken herstellen, ca. 1848
Leiden, Prentenkabinet van de Universiteit (Leiden), inv./cat.nr. PK-P-117.534
Notes
1 Archief Familie Kruseman, nr. 34 ‘Lijst door den schilder C. Kruseman vervaardigde schilderijen 1817-1857’. Krusemans Terugkomst van een oud Hollandsch Krijgsman bij zijn gezin zou ook in Engeland belanden.
2 Over Robert Harland en zijn familie: White 1844, pp. 125-126.
3 Brief namens Sir Robert Harland aan Cornelis Kruseman van 23 januari 1838, Archief Familie Kruseman inv.nr. 25 (particuliere collectie, Nederland).
4 Ten Kate 1843-1844, p. 67.
5 Brief van Cornelis Kruseman aan David Bles van 18 oktober 1843, Haags Gemeentearchief collectie schildersbrieven: Geudeker 2012, pp. 58-63.
6 Parijs 1844, ‘Kruseman (C.), à Rome. no. 1029: La prière de la Foi sauvera le malade.’; Ten Kate 1843-1844; Brief van de directeur van de Musées Royaux te Parijs, Alphonse de Cailloux, dit de Cailleux (1787-1876) aan Cornelis Kruseman van 26 mei 1844 betreffende de toekenning van de gouden medaille: Archief Familie Kruseman inv.nr. 37 (particuliere collectie, Nederland).
7 Brief van prins Léon Kotchoubey aan Cornelis Kruseman van 7 augustus 1844[?]: Archief Familie Kruseman inv.nr. 23 (particuliere collectie, Nederland).